Tirnoqgul (kalendula) nima?
Tirnoqgul-bo’yi 50 smga boradigan bir yillik o’simlik. Ildizi-shoxlaydigan o’q ildiz , poyasi tik o’sadi, qatiqqina kalta tuklar bilan qoplangan, barglari navbatma-navbat joylashgan, chetlari mayda tishli. Gullari poyasi va shoxlarining uchki tomonida joylashgansavatcha ko’rinishida to’pgullar hosil qiladi. Mevlari-urug’li meva. Iyundan kech kuzgacha gullaydi, iyul oxiridan boshlab mevlariyetilib boradi. Bu o’simlikning gulllarida karotin va unga yaqi turadigan boshqa moddalar, efir moylari, azotli shilimshiq, moddalar, kartonlar, organik kislotalar bor. Tirnoqgulning yer ustki qismida kalenden degan achchiq modda, oshlovchi moddalar, triterpendiollar va saponinlartopilgan. Urug’larida yog’li moy va bir oz miqdorda alkaloidlar bor.
Ta’siri va qo’llanilishi: tirnoqgulning juda yaxshi shifobaxsh xossalari borligi, ko’pgina dorilarga davo bo’lib, ko’ngilga orom berishi qadimdan ham ma’lum bo’lgan. tabiblar undan siydik haydaydigan, balg’am ko’chiradigan va odamni terlatadigan dori sifatida foydalanishgan. badanning dog’ tushgan joylari, gush kasalligi, mastit (sut bezi yallig’lanishi) ga davo qilishda shu o’simlikdan foydalanishgan. Bundan tashqari, tirnoqgulni gepatit, xolesistit, yara kasalliklari, gepertoniya, siydik-tosh kasalligi, davosiga ham ishlatilgan. Tomoq og’rig’i, tish atrofidagi to’qimalar kasalliklarida buyuriladi. Ibn Sino ham tirnoqgul ”kal” kasalligi, bealngiga davo qilish uchun ishlatgan, ilon-chayon chaqqan odamlarga buyuriladi. Farangistonda bu o’simlik gullaridan yara-jarohatlarini bitiradigan, odamni terlatadigan vosita tariqasida keng foydalaniladi. Hind tabobatida uni odamni quvvatga kirgazib, tetiklantiradigan dori sifatida buyuriladi.
Tirnoqgul damlamasi: tirnoqgulli choysaratonni davolashda eng samarali vositalardan biridir. Gullari va urug‘i bakteriyalarga qarshi kurashuvchi hususiyatga ega. Ayniqsa tirnoqgulni suv bug‘ida ozgina ushlab turib, keyin choyga qo‘shib damlashni tavsiya qilaman. Biz turmush o‘rtog‘im bilan birga ushbu choyni hech kanda qilmaymiz. Haftada 3-4 kun albatta ushbu choyni ichishga harakat qilamiz.
Kozmetologiyada tirnoqguldan foydalanish: tirnoqgul terining holatiga g’amxo’rlik qiladigan ko’plab ayollar tomonidan seviladi. Aslida, bu o’simlik yoshga bog’liq o’zgarishlarga qarshi kurashda ajoyib ta’sirga ega, pigmentli dog’larni, chilimlarni yo’qotadi, nozik teriga ehtiyotkorlik bilan g’amxo’rlik qiladi va uni akne kabi muammolar bilan tozalaydi. Shuning uchun kalendula ko’pincha yuz va qo’llarning terisini parvarish qilish uchun ishlatiladi. Yaxshi ajinlar kabi yoshga bog’liq o’zgarishlar davolanishi mumkin. Tirnoqgul tayyorlash. Buning uchun sizga bitta choy quruq marigold va 200 ml qaynoq suv kerak bo’ladi. Aralashni 15 daqiqaga joylashtiring va har kuni ertalab yuving. Bundan tashqari, bu bulyonni muzlatib, muzli kublar bilan silashingiz mumkin. Qarish bilan kurashda tez-tez ishlatiladi va tirnoqgul asosidagi maskalar. Bir osh qoshiq jo’xori uni va bir osh qoshiq quritilgan gullardan tayyorlanadi, ular diqqat bilan bir joyga to’planadi. Olingan aralashmada to’qimalarga yopishqoq bo’lgan bir oz qaynoq suv qo’shing. Yuzga murojaat qiling va 20-30 daqiqa ushlab turing. Najot topish uchun pigmentli dog’lar va frekanslar, limon suvi va tirnoqgul damlamasini aralashtiramiz. Ushbu aralashmaning muntazam ravishda yuzi osilib turadi. Nozik teriga g’amxo’rlik qilish uchun tirnoqgul yog’i ishlatiladi. Yozgi quyosh ostida terini himoya qiladi, yallig’lanishni bartaraf qiladi, terini dezinfektsiyalaydi. Spirtli ichimliklarga tirnoqgulni infuzion qilish, tirnoqgul bilan suhbatlashuvchi, siqish yordamida sivilciya bilan kurashish mumkin. Bu masala bo’yicha eng samarali spirtli damlamadir. Bu juda muhim! Spirtli ichimliklar spirti teriga quritilganligi sababli, tirnoqgul asosida spirtli infuziya qo’llanilishi kerak.
Yurak-qon tomir tizimining kasalliklari: ko’p sonli yurak-qon tomir kasalliklari bilan tirnoqgul tananing umumiy holatini yaxshilashga va hech qanday nojo’ya ta’sirlarga olib kelmaslikka yordam beradi. Tirnoqgul yurak-qon tomir tizimi bilan quyidagi muammolarni davolash uchun ishlatiladi:
- Taxikardiya tez yurak urishi bilan namoyon bo’ladi.
- Aritmiya – yurakning beqarorligi;
- Ateroskleroz;
- Gipertenziya;
- Yurak etishmovchiligi;
- Nafas qisilishi;
- Hipotansiyon
Yuqori nafas yo’llarining va og’iz bo’shlig’ining kasalliklarini davolash: tirnoqgul yuqori nafas yo’llarining va og’iz bo’shlig’ining kasalliklarini davolashadi. Bu o’simlikning bakteritsid ta’siriga bog’liq. Tirnoqgul shilinishi streptokokklar va stafilokokkalarni yo’q qiladi. Og’izni yuvish va tomoqni yuvish uchun tirnoqgul damlamasi, uning suyultirilgan shakli yoki tirnoqgul gullari yog’i ishlatiladi. Ushbu asboblar angina, SARS, gripp, sovuq uchun samarali. Bakterial va virusli infektsiyalardan tezroq tiklanishni rag’batlantirish. Bundan tashqari, tirnoqgul damlamasi nafas olish yo’llari va og’iz bo’shlig’i kasalliklari uchun qabul qilish uchun javob beradi. Bronxit uchun tirnoqgul gullaridan foydalanish ko’rsatiladi. Uni kuniga bir necha marta olishingiz mumkin. Effekt marigoldlarning damlamasidan kompresslarni to’ldiradi. Bu juda muhim! Faqatgina tirnoqgul tomoq og’rig’i kabi jiddiy kasalliklarni davolay olmaydi. Antibiotiklar va sulfo preparatlari bilan birgalikda qo’shimchalar sifatida ishlatiladi
Zamonaviy tabobatda: tirnoqgul preparatlarining markazi nerv sistemasini tinchlantirib, qon bosimini pasaytirishi, yurak ishini maromini o’rnoga keltirish, kasallikl tug’diruvchi ko’pgina bakteriyalarga halokatli ta’sir ko’rsatishi aniqlangan. Bu preparatlardan jigar, taloq, buyrak, me’da, o’t yo’llari kasalliklari, gepertoniya, ateroskleroz, ba’zi yurak kasalliklari, klimaksga davo qilishda foydalaniladi.