Limonning foydali va zararli tomonlari haqida tushuncha
Limon-bo’yi 4 m gacha boradigan, sershox bo’lib bo’lib o’sadigan doimo yashil daraxt, ko’pincha buta shaklida o’stiriladi. Barglari 10 sm cha uzunlikda bo’lib, bandli, cho’zimchoq tuxumsimon shaklda, ustki tomondan to’q, ostki tomoni och yashil rangda, yaltiroq, mayda tishli,o’ziga xos lion xidi kelib turadi. Gullari-oq, xushbo’y, bitta-bittadanyoki barga qo’ltiqlaridan 2-3 tadan chiqadi. Gultojisi to’rt-besh bargli. Mevasi (uchi tumshuqlibo’ladigan tuxumsimon shakldagi meva, uzunligi 12 sm gacha eni 6 sm gacha boradi. Mevasining eti sersuv, juda nordo, 8-10 bo’lakka bo’lingan ichida urug’lari bo’ladi. ko’pincha may-iyunda gullaydi, mevalri noyabr-dekabrda yetiladi Limon mevalarida 8% ga yaqin limon kislota, bir oz miqdor qand, A, B1, B2, B12 vitaminlar; flavonoidlar: diosmin, gesperidin, kumarin unumlari: limetin, auraptin, biakangelisin bergamottin; pekrin, fitonsidlar, sitosterinlar, har xil mineral moddalarbor. Mevasining po’stida 0.6% gacha efir moy bo’ladi. Limon uruglarida yog’li moy va limonin degan achchiq modda novdalari va barglarida efir moylari bor. Po’stlog’ida sitronin borligi topilgan.
Ta’siri va qo’llanilishi: xalq tabobatida limon mevalaridan me’da, jigar, o’t yo’llari kasalliklari (ginoasid gastriglar, gepatit, ”xolesistitlar)da, buyrak kasalliklarida, podagra, revmatizm, radikulitlarda davo qilish uchun foydalaninadi, qon ketayotgan, isitma paytlarida, kasalliklar tuzalish davrida limon buyuriladi. Gepertoniya kasalligi va qandli diabetga davo davo qilish uchun ham limon mevalaridan foydalaniladi (kuniga 3mahal bittadan limon yeb turish buyuriladi). Qadim zamonlarda me’da, jigar ishini kuchaytirish uchun yuqumli kasalliklar, bronxil astma, anginada limondan foydalanilgan, limon suvini esa xusun buzarlarni yo’qotish uchun yuzaga surtilgan. Qora choyga limon solib, asal bilan ichilsa, yo’talga davo bo’ladi.
Limon sharbatining zararli tomonlari: Limon sharbati sof shakldagi organik kislotalar va S vitamini konsentrati bo’lib, uni ishlatish allergiyaga olib kelishi mumkin. Shuning uchun, limon suviningfoydali va zararli tomonlari mavjud shuning uchun undan bir xil miqdorda foydalanish tavsiya etiladi. Bundan tashqari, kislotalarning yuqori konsentratsiyasi tish emaliga salbiy ta’sir ko’rsatishi mumkin. Agar tish moyi sezgir bo’lsa, unda limon sharbati ichilmasidan darhol og’zingizni yuvish lozim. Bu maslahat, shuningdek, tishlar kasalligini rivojlanish xavfi bo’lsa ham foydalidir, ya’ni barchamiz. Limon suvi shilliq pardalarga, xususan qizilo’ngach, oshqozon va o’n ikki barmoqli ichak shilliq qavatiga juda tajovuzkor. Shuning uchun, gastrit, oshqozon yarasi, limon sharbati har qanday lokalizatsiya qilishning oshqozon-ichak traktining eroziyasi kontrendikativ bo’lishi mumkin. Oshqozon-ichak trakti kasalliklarini kuchaytirganda qattiq kontrildilangan limon sharbati.
Limonning zararli tomonlari: Albatta bu mevani qo’llashga qarshi ko’rsatmalar ham mavjud. Limonlardan kamroq iste’mol qilish yoki umuman cheklash kerak, agar siz: oshqozon va ichak yarasidan aziyat cheksangiz; sitrus mevalarga allergiyangiz bo’lsa; pankretitga chalingan bo’lsangiz. Shuni esdan chiqarmaslik lozimki, limon tish emaliga salbiy ta’sir ko’rsatadi. Undan juda ko’p miqdorda iste’mol qilish esa qon bosimiga ham yomon ta’sir ko’rsatadi. Hamma narsaning me’yori borligini unutmang.
Limonning foydali tomonlari: Bu mahsulotdan tirnoqlarni oqartirish, og‘iz bo‘shlig‘idagi hidni yaxshilash va oyoqlardagi og‘riqni davolashda foydalanish mumkin. U nafaqat ijobiy ta’sir qiladi, balki xavotir hamda tushkunlik hissi bilan kurashishga ham yordam beradi.
Elita restoranlarining oldiga atayin limon daraxtlarini ekishadi, chunki ular mijozlarning bu yerda o‘zini qulay va xavfsiz his qilishida katta rol o‘ynaydi.
Limon hidi hammaga ham to‘g‘ri kelavermaydi! Ekspertlarning so‘zlariga ko‘ra, limon bosh terisini yaxshi tozalaydi. Limon teri bilan bog‘liq muammolar – dog‘lar, izlar va husnbuzarlarni bartaraf etishda juda foydali. Limonni ikkiga bo‘ling va uni terining muammoli joylariga surting.
Shuningdek, bu meva tanamizning “qaysar” qismlari – tirsak va tizzalarni tozalashda ham qo‘l keladi.
Zamonaviy tabobatda: limondan har xil sabablarga aloqador ko’pgina kasalliklargda servitamin vositasi tariqasida foydalaniladi. Limon mevalarida talaygina miqdorda vitamin C va P borligi uchun limon gipo- va avitaminozlarga yaxshi naf beradi. Shifobaxsh xossalari jihatidan limon mevalari boshqa sitrus mevalarga qaraganda ustun turadi. Mevalarida limon kislota borligi isitmalab yotgan bemorlarga limondan foydalanib, har xil nordon, ko’ngilochar ichimliklar tayyorlashga imkon beradi. Limon preparatlari, yani moyi, sharbati, tinkturasi, shuningdek mevasining yangi archilgan va quritilgan po’sti ko’pgina mamlakatlarga shifobaxsh deb rasman e’tirof etilgan. Bulardan ko’pgina me’da-ichak kasalliklarida siydik- tosh kasalligi, podagra, revmatizm va boshqa kasalliklarda, minerallar almashinuvi buzilgan mahallarda foydalaniladi.
Category